Листопадові дні 1918 року в Перемишлі
Зроблено спробу проаналізувати події початку польсько-української війни 1918–1919 рр., контроверсійно висвітлені в українській та зарубіжній історіографії. Розкрито становлення української влади в Перемишлі, діяльність повітової Української Національної Ради (УНРади), її заходи щодо налагодження співжиття українського, єврейського та польського народів. Показано втрату українських позицій у Перемишлі через агресію з боку польських збройних сил, що переважали. Наголошено на відмінностях у підходах протиборчих сил до взаємного порозуміння в час розгортання збройного конфлікту.
ЗУНР, Перемишль, УНРада, збройне протистояння, польська агресія.
- Havryliuk, Yu. (2015). Lystopadovyj chyn nad Sianom. Nashe Slovo, 44, 45, 16, 47 [in Ukrainian].
- Holubets, M. (1925). Peremyshl (M. Lytvyn Ed.). Lviv [in Ukrainian].
- Hordiienko, V. (1991). Ukrainska Halytska Armiia. Lviv: Vyd-vo "Memorial" [in Ukrainian].
- Hutsuliak, M. (1993). Pershyi Lystopad 1918 roku na zakhidnykh zemliakh Ukrainy zi spohadamy i zhyttiepysamy chleniv Komitetu Vykonavtsiv Lystopadovoho Chynu. Kyiv: Lybid (Original work published 1973) [in Ukrainian].
- Jaroszczak, P.Obrona Przemyśla w 1918 roku. Retrieved from http://w.kki.com.pl/pioinf/przemysl/dzieje/1918/obrona2.html [in Polish].
- Karpenko, O. Yu. (1993). Lystopadova 1918r. natsionalno-demokratychna revoliutsiia na zakhidnoukrainskykh zemliakh, 1, 16-99 [in Ukrainian].
- Konieczny, Z. (1993). Walki polsko-ukraińskie w Przemyślu i okolicy listopad-grudzień 1918. Przemyśl: Tow. Przjaciół Nauk w Przemyślu [in Polish].
- Kormosh, T. (1919). Spomyny z ostannikh dniv. Republika (Stanislaviv), 4, 3; 10, 3; 11, 3; 12, 3; 14, 1; 23, 2; 24, 3 [in Ukrainian].
- Kuchabskyi, V. (2015). Zakhidna Ukraina u borotbi z Polscheiu ta bilshovyzmom u 1918–1923 rokakh. Lviv: Doslidno-vydavnychyj tsentr Naukovoho tovarystva im. Shevchenka [in Ukrainian].
- Kuzma, O. (1960). Lystopadovi dni 1918 r. New York: Chervona Kalyna [in Ukrainian].
- Lytvyn, M. (1996). Peremyshl u skladi Zakhidno-Ukrainskoi Narodnoi Respubliky. InZabrovarnyiS.(Ed.),Peremyshl i Peremyska zemlia protiahom vikiv (рр. 173–176). Lviv: Misioner [in Ukrainian].
- Lytvyn, M. (1998). Ukrainsko-polska viina 1918–1919 rr. Lviv: Misioner [in Ukrainian].
- Lytvyn, M. R., Naumenko, K. Ye. (1995). Istoriia ZUNR. Lviv: Olir [in Ukrainian].
- Lytvyn, M., & Lytvyn, T. (2003). Peremyska povitova Ukrainska Natsionalna Rada 1918 r. InZabrovarnyi S. (Ed.), Peremyshl i Peremyska zemlia protiahom vikiv (рр. 101–106). Lviv: Misioner [in Ukrainian].
- Makarchuk, S. A. (1997). Ukrainska Respublika Halychan. Narysy pro ZUNR. Lviv: Svit [in Ukrainian].
- Mykytiuk, D. (Ed.). (1958). Ukrainska halytska armiia (u 40 richchia yii uchasty u vyzvolnykh zmahanniakh): materiialy do istorii: u 5-ty t (Vol. 1). Winnipeg [in Ukrainian].
- Padura, M. F. (2008). Lystopadovi podii 1918 roku nad Sianom. Do 90 richchia proholoshennia ZUNR. Naukovyi visnyk LNU VMBT im. S. Z. Hzhytskoho, 10, 3(38); 2, 373–378 [in Ukrainian].
- Pavlyshyn, O. (2003). Dolia i nedolia diiachiv peremyskoi Ukrainskoi Natsionalnoi Rady (1918–1919). Peremyshl i Peremyska zemlia protiahom vikiv, 107–117 [in Ukrainian].
- Podii v Peremyshli. (1918). Volia, 1, 1 [in Ukrainian].
- Radevych-Vynnytskyi, Ya. (1994). Kryvava knyha. Drohobych: Vidrodzhennia. (Original work published 1919, 1921) [in Ukrainian].
- Romchenko, B. (1920). Sumnoi pamiati dniv v Peremyshli. Ukrainskyi Skytalets, 1, 14–19; 2, 13–17 [in Ukrainian].
- Tsehelskyi, L. (1960). Vid lehend do pravdy. Spomyny pro podii v Ukraini, zviazani z Pershym Lystopada 1918 r. New York: Bulava [in Ukrainian].
- Ukrainskyi holos (Peremyshl). (1919), 3, 3 [in Ukrainian].
- Ukraintsi. (1918). Volia, 1, 1 [in Ukrainian].
- Veryha, V. (1998). Vyzvolni zmahannia v Ukraini 1914–1923 rr. u 2-kh (Vol. 1). Lviv: Vydavnytstvo Ottsiv Vasylian "Misioner" [in Ukrainian].
- Yarema, Ya. (1997). Nad Sianom. In Lystopadovi dni 1918 roku v Peremyshli: Podii i rozdumy.Lviv: Instytut Ukrainoznavstva Im. I. Krypiakevycha NAN Ukrainy [in Ukrainian].
- Zielinski, H. (1934). Oswobodzenie Premysla w listopadzie 1918 roku (zarys). Wojskowe biuro historyczne. Warszawa: Glowna Drukarnia Wojskowa [in Polish].
- ZUNR, 1918–1923. (2008). Iliustrovana istoriia: Lviv; Ivano-Frankivsk: Manuskrypt [in Ukrainian].
- Zvirstva polskykh lehionistiv.(1918). Volia, 2, 2 [in Ukrainian]
This paper intends to analyze events of the beginning of the Polish-Ukrainian War 1918–1919, which are controversial in Ukrainian and foreign historiography. The formation of the Ukrainian authorities in Przemysl, the activities of the county Ukrainian National Council (UNRada), and its measures to establish the coexistence of Ukrainian, Jewish, and Polish peoples are revealed. The loss of Ukrainian positions in Przemysl because of aggression by the numerical superiority of Polish forces is shown. These events played a significant role in the course of events in the future Polish-Ukrainian armed confrontation.
The opposing forces had different approaches to an agreement during the unfolding of the armed conflict. The mention of the events of the November Uprising in the western outpost of Ukraine – Przemysl, will restore the historical memory of Ukrainians. It is very relevant during the current situation in the East of Ukraine.
- Havryliuk, Yu. (2015). Lystopadovyj chyn nad Sianom. Nashe Slovo, 44, 45, 16, 47 [in Ukrainian].
- Holubets, M. (1925). Peremyshl (M. Lytvyn Ed.). Lviv [in Ukrainian].
- Hordiienko, V. (1991). Ukrainska Halytska Armiia. Lviv: Vyd-vo "Memorial" [in Ukrainian].
- Hutsuliak, M. (1993). Pershyi Lystopad 1918 roku na zakhidnykh zemliakh Ukrainy zi spohadamy i zhyttiepysamy chleniv Komitetu Vykonavtsiv Lystopadovoho Chynu. Kyiv: Lybid (Original work published 1973) [in Ukrainian].
- Jaroszczak, P.Obrona Przemyśla w 1918 roku. Retrieved from http://w.kki.com.pl/pioinf/przemysl/dzieje/1918/obrona2.html [in Polish].
- Karpenko, O. Yu. (1993). Lystopadova 1918r. natsionalno-demokratychna revoliutsiia na zakhidnoukrainskykh zemliakh, 1, 16-99 [in Ukrainian].
- Konieczny, Z. (1993). Walki polsko-ukraińskie w Przemyślu i okolicy listopad-grudzień 1918. Przemyśl: Tow. Przjaciół Nauk w Przemyślu [in Polish].
- Kormosh, T. (1919). Spomyny z ostannikh dniv. Republika (Stanislaviv), 4, 3; 10, 3; 11, 3; 12, 3; 14, 1; 23, 2; 24, 3 [in Ukrainian].
- Kuchabskyi, V. (2015). Zakhidna Ukraina u borotbi z Polscheiu ta bilshovyzmom u 1918–1923 rokakh. Lviv: Doslidno-vydavnychyj tsentr Naukovoho tovarystva im. Shevchenka [in Ukrainian].
- Kuzma, O. (1960). Lystopadovi dni 1918 r. New York: Chervona Kalyna [in Ukrainian].
- Lytvyn, M. (1996). Peremyshl u skladi Zakhidno-Ukrainskoi Narodnoi Respubliky. InZabrovarnyiS.(Ed.),Peremyshl i Peremyska zemlia protiahom vikiv (рр. 173–176). Lviv: Misioner [in Ukrainian].
- Lytvyn, M. (1998). Ukrainsko-polska viina 1918–1919 rr. Lviv: Misioner [in Ukrainian].
- Lytvyn, M. R., Naumenko, K. Ye. (1995). Istoriia ZUNR. Lviv: Olir [in Ukrainian].
- Lytvyn, M., & Lytvyn, T. (2003). Peremyska povitova Ukrainska Natsionalna Rada 1918 r. InZabrovarnyi S. (Ed.), Peremyshl i Peremyska zemlia protiahom vikiv (рр. 101–106). Lviv: Misioner [in Ukrainian].
- Makarchuk, S. A. (1997). Ukrainska Respublika Halychan. Narysy pro ZUNR. Lviv: Svit [in Ukrainian].
- Mykytiuk, D. (Ed.). (1958). Ukrainska halytska armiia (u 40 richchia yii uchasty u vyzvolnykh zmahanniakh): materiialy do istorii: u 5-ty t (Vol. 1). Winnipeg [in Ukrainian].
- Padura, M. F. (2008). Lystopadovi podii 1918 roku nad Sianom. Do 90 richchia proholoshennia ZUNR. Naukovyi visnyk LNU VMBT im. S. Z. Hzhytskoho, 10, 3(38); 2, 373–378 [in Ukrainian].
- Pavlyshyn, O. (2003). Dolia i nedolia diiachiv peremyskoi Ukrainskoi Natsionalnoi Rady (1918–1919). Peremyshl i Peremyska zemlia protiahom vikiv, 107–117 [in Ukrainian].
- Podii v Peremyshli. (1918). Volia, 1, 1 [in Ukrainian].
- Radevych-Vynnytskyi, Ya. (1994). Kryvava knyha. Drohobych: Vidrodzhennia. (Original work published 1919, 1921) [in Ukrainian].
- Romchenko, B. (1920). Sumnoi pamiati dniv v Peremyshli. Ukrainskyi Skytalets, 1, 14–19; 2, 13–17 [in Ukrainian].
- Tsehelskyi, L. (1960). Vid lehend do pravdy. Spomyny pro podii v Ukraini, zviazani z Pershym Lystopada 1918 r. New York: Bulava [in Ukrainian].
- Ukrainskyi holos (Peremyshl). (1919), 3, 3 [in Ukrainian].
- Ukraintsi. (1918). Volia, 1, 1 [in Ukrainian].
- Veryha, V. (1998). Vyzvolni zmahannia v Ukraini 1914–1923 rr. u 2-kh (Vol. 1). Lviv: Vydavnytstvo Ottsiv Vasylian "Misioner" [in Ukrainian].
- Yarema, Ya. (1997). Nad Sianom. In Lystopadovi dni 1918 roku v Peremyshli: Podii i rozdumy.Lviv: Instytut Ukrainoznavstva Im. I. Krypiakevycha NAN Ukrainy [in Ukrainian].
- Zielinski, H. (1934). Oswobodzenie Premysla w listopadzie 1918 roku (zarys). Wojskowe biuro historyczne. Warszawa: Glowna Drukarnia Wojskowa [in Polish].
- ZUNR, 1918–1923. (2008). Iliustrovana istoriia: Lviv; Ivano-Frankivsk: Manuskrypt [in Ukrainian].
- Zvirstva polskykh lehionistiv.(1918). Volia, 2, 2 [in Ukrainian]