EDUCATIONAL ISSUE IN THE POLISH SOCIALIST PARTY ACTIVITIES DURING THE INTERWAR YEARS OF THE 20TH CENTURY

Автор

Oksana RUDA

DOI

https://doi.org/10.33402/ukr.2019-32-86-96

Анотація

The article analyses the educational activities of the Polish Socialist Party during the interwar years that were aimed at the development of educational institutions with the Polish language of instruction, extra-curricular education, the raising of the teachers’ professional qualifications, and level of national consciousness of the Polish population. Members of the party joined the establishment of schools, libraries, reading halls, and organized courses: Polonistics, teaching, courses with an elementary and secondary school curricula, theatre and vocal groups, party schools, and universities. Founded by the members of the Polish Socialist Party, the Society of the Labour University with its educational activities played an important role in combating the illiteracy of the population and in formation of the national consciousness of Poles. It was shown that the Polish Socialist Party paid due attention to the protection of the cultural, linguistic and educational rights of the national minorities. These problems repeatedly appeared on the agenda of the party congresses, however they were violated by the parliamentarians from the Polish Socialist Party in the Sejm. There were analysed the party's projects, designed to provide territorial autonomy to the non-Polish population which was compactly inhabiting the south-eastern province of Poland. While defending the rights of the national minorities, the members of the Polish Socialist Party spoke in favour of the development of schooling with education in their native languages, the opening of a separate Ukrainian university in L’viv. They protested against the persecution of students and teachers of the Secret Ukrainian University in L’viv, introduction of utraquism in the school, numerus clausus, and the «ghetto benches» in the higher education institutions for the Jewish students.

Ключові слова

Polish Socialist Party, Poland, educational activity, educational institutions, national minorities

Повний текст

Завантажити оригінал

Посилання

Bäcker, R.(1997). Polska Partia Socjalistyczna wobec postulatu autonomii terytorialnej Galicji Wschodniej. InZ. Karpus, W. Rezmer, E. Wiszka (Eds.). Polska i Ukraina. Sojusz 1920 roku i jego następstwa (pp. 397–408). Toruń: Wydawnictwo Uniwersytetu Mikołaja Kopernika [in Polish].

Chojnowski, A. (1979). Koncepcje polityki narodowościowej rządów polskich w latach 1921–1939. Wrocław; Warszawa; Kraków; Gdańsk: Zakład Narodowy imienia Ossolińskich, Wydawnictwo Polskiej Akademii Nauk [in Polish].

Henyk, M. (1997a). Ukrainske pytannia v politychnykh kontseptsiiakh polskykh pravotsentrystskykh partii (1918–1920). Halychyna, (1), 37–43 [in Ukrainian].

Henyk, M. A. (1997b). Ukrayins’ke pytannya u diyal’nosti pol’s’kykh politychnykh partiy (1920–1926). (Extended abstract of Candidate’s thesis). Chernivtsi [in Ukrainian].

Hetmanchuk M. P. (2008). Mizh Moskvoiu ta Varshavoiu: ukrainske pytannia u radiansko-polskykh vidnosynakh mizhvoiennoho periodu (1918–1939 rr.): monohrafiia. Lviv: Vydavnytstvo Natsionalnoho universytetu «Lvivska politekhnika» [in Ukrainian].

Hon, M. M. (2006). Osoblyvosti mizhetnichnoi vzaiemodii v konteksti politychnykh protsesiv na zakhidnoukrainskykh zemliakh u mizhvoiennyi period: monohrafiia. Rivne: Volynski oberehy [in Ukrainian].

Koko, E. W nadziei na zgodę. Polski ruch socjalistyczny wobec kwestii narodowościowej w Polsce (1918–1939). Gdańsk: Wydawnictwo Uniwersytetu Gdańskiego, 1995 [in Polish].

Koko, E. (1991). Wolni z wolnymi. PPS wobec kwestii ukraińskiej w latach 1918–1925. Gdańsk: Wydawnictwo Uniwersytetu Gdańskiego [in Polish].

Koko, E. (1993). PPS wobec problemu narodowościowego w Polsce w latach 1918–1939. InM. Drozdowski, J. Myśliński, J. Sujecki, A. Żarnowska (Eds.). Stulecie Polskiej Partii Socjalistycznej 1891–1992. Materiały sesji naukowej Towarzystwa Miłośników Historii i Towarzystwa Naukowego im. Adama Próchnika zorganizowanej w dniach 8–9 czerwca 1992 r. (pp. 130–145). Warszawa: Warszawska Oficyna Wydawnicza «Gryf» [in Polish].

Michałowski, S. (1994). Myśl polityczna Polskiej Partii Socjalistycznej: (1918–1939). Lublin: Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej [in Polish].

N. S. (1923, Lipiec 30). Pod znakiem mniejszości narodowych. Nasz Przegląd, (125) [in Polish].

Niedziałkowski, M. (1921, Listopad 12). Sprawa Galicji Wschodniej (Referat wygłoszony na posiedzeniu Rady Naczelnej PPS w dniu 30 października). Trybuna. (45). 2 [in Polish].

Niedziałkowski, M. (1933, Styczeń 15). Małopolska Wschodnia. Dziennik Ludowy. (12) [in Polish].

Papierzyńska-Turek, M. (1979). Sprawa ukraińska w Drugiej Rzeczypospolitej 1922–1926. Kraków: Wydawnictwo Literackie [in Polish].

Pragierowa, E. (1929, Styczeń 12). Kilka uwag w sprawie szkół zawodowych. Robotnik, (12) [in Polish].

Program Polskiej Partii Socjalistycznej (uchwalony na XVII Kongresie Partii w 1919 roku i obecnie obowiązujący.(1925). InBełcikowska A. Stronnictwa i związki polityczne w Polsce: charakterystyki, dane historyczne, programy, rezolucje, organizacje partyjne, prasa, przywódcy: dodatek: polityczne związki młodzieży w Polsce w 1925 r. (pp. 364–365). Warszawa: Dom Książki Polskiej [in Polish].

Program PPS (z roku 1920). (1923). In J. Bełcikowski(Comp.), Charakterystyki i programy stronnictw politycznych na terenie Rzeczypospolitej Polskiej. Z uwzględnieniem stronnictw żydowskich, ukraińskich, niemieckich, litewskich, białoruskich i rosyjskich na ziemiach polskich. Przewodnik praktyczny dla obywatela. (pp. 31–34). Warszawa: Księgarnia Gustawa Szylinga [in Polish].

Program PPS uchwalony na XXIV Kongresie 2 lutego 1937. (1986). In N. Kołomejczyka & B. Syzdka (Eds.); J. Jakubowski, A. Kochański, W. Kowalski (Comp.). Dokumenty programowe polskiego ruchu robotniczego 1878–1984 (pp. 231–247). Warszawa: Książka i Wiedza [in Polish].

Protokół 3 posiedzenia Komitetu Politycznego Rady Ministrów RP 21 października 1921 r. (2004). In M. Jabłonowski & W. Janowski (Comp.). O Niepodległą i granice: w 7 t. Protokoły Komitetu Politycznego Rady Ministrów 1921–1926 (p. 24). Warszawa; Pułtusk: Wyższa Szkoła Humanistyczna im. A. Gieysztora, (5) [in Polish].

Przeciwko klerykalizmowi. Przemówienie sejmowe tow. Czapińskiego. (1924, Lipiec 6). Dziennik Ludowy, (152) [in Polish].

Rezolucja oświatowa uchwalona na XXIII Kongresie PPS (luty 1934 r.). (1960). InB. Ługowski & E. Rudziński (Comp.). Polska lewica społeczna wobec oświaty w latach 1919–1939. (Wybór materiałów) (p. 310). Warszawa: Państwowe Zakłady Wydawnictw Szkolnych [in Polish].

Sprawy językowe w Komisji Konstytucyjnej. (1924, Lipiec 4). Robotnik, (181) [in Polish].

Światło, A.(1981). Oświata a polski ruch robotniczy 1876–1939. Warszawa: Książka i Wiedza [in Polish].

Torzecki, R. (1989). Kwestia ukraińska w Polsce w latach 1923–1929. Kraków: Wydawnictwo Literackie [in Polish].

Ustawa z dnia 31 lipca 1924 r. zawierająca niektóre postanowienia o organizacji szkolnictwa. (1924). DziennikUstawRzeczypospolitejPolskiej, (79, 766), 1212–1214 [in Polish].

W. A. Z. (1924, września 15). O uniwersytet ukraiński. Dziennik Ludowy, (211) [in Polish].

Z protokołu posiedzenia Rady Naczelnej PPS. Rezolucja w sprawie Galicji Wschodniej. 1919 Grudzień 7, 8, 9, Warszawa. (1983). In T. Hunczak (Ed.). Ukraine and Poland in Documents 1918–1922 (p. 439). New York; Paris; Sydney; Toronto: Shevchenko Scientific Society, (1) [in Polish].

Author

Оксана РУДА

DOI

https://doi.org/10.33402/ukr.2019-32-86-96

Annotation

У статті проаналізовано освітню діяльність Польської соціалістичної партії у міжвоєнні роки, спрямовану на розвиток польськомовних навчальних закладів, позашкільної освіти, підвищення фахової кваліфікації вчителів, піднесення рівня національної свідомості польського населення. Члени партії долучалися до відкриття шкіл, бібліотек, читалень, організовували курси: полоністичні, учительські, курси за програмою початкових і середніх шкіл, театральні та вокальні трупи, партійні школи, народні університети. Засноване членами Польської соціалістичної партії Товариство робітничого університету, завдяки активній освітній діяльності відіграло важливу роль у боротьбі з неписьменністю населення та формуванні національної свідомості поляків. Показано, що Польська соціалістична партія належну увагу приділила захисту культурних, мовних та освітніх прав національних меншин. Ці проблеми неодноразово поставали на порядку денному конгресів партії, а також їх порушували парламентарі від Польської соціалістичної партії у сеймі. Проаналізовано розроблені членами партії проекти щодо надання територіальної автономії непольському населенню, яке компактно проживало у південно-східних воєводствах Польщі. Відстоюючи права національних меншин, члени Польської соціалістичної партії висловлювалися за розвиток шкільництва з навчанням мовами меншин, відкриття окремого українського університету у Львові, виступали проти переслідувань студентів і викладачів Українського таємного університету у Львові, запровадження утраквізму в шкільництві, а також numerus clausus та «лавкового гетто» у вищих навчальних закладах щодо єврейських студентів.

Keywords

Польська соціалістична партія, Польща, освітня діяльність, навчальні заклади, національні меншини.

Full text

Download the original

Reference